Giá như tôi biết trước nguy cơ đột quỵ của chồng mình… thì nay đâu bị đột quỵ nặng đến thế

GIÁ NHƯ CHÚNG TÔI BIẾT ĐẾN TRUNG TÂM DỰ BÁO ĐỘT QUỴ SỚM HƠN!

Đây là lời dãi bầy trong sự nuối tiếc với cảm xúc đầy lo âu, băn khoăn, trăn trở của người vợ bệnh nhân Cao Văn Tuấn, sinh 1962, trú quán Hưng Yên.  Người bệnh có tiền sử tăng huyết áp hơn 3 năm, huyết áp cao thường xuyên mức 170/100 mmHg, có uống thuốc nhưng không thường xuyên và không theo dõi hiệu quả kiểm soát huyết áp. Đồng thời bệnh nhân có tiền sử nghiện thuốc lá từ trẻ, hay uống rượu, ngày thường uống 2 lần trong gần 10 năm nay. 

Bệnh nhân liệt nửa người trái nặng MRC05

Cách đây 15 ngày, bệnh nhân đột nhiên ngã gục, nói khó khăn, đồng thời liệt nửa người trái, huyết áp tăng cao 200/120 mmHg. Người bệnh được phát hiện ở quê, sơ cứu ở nhà và Bệnh xá Xã, sau 5 giờ đưa lên Bệnh viện huyện Văn Giang – Hưng Yên, ngày hôm sau mới được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai điều trị. Bệnh nhân vào viện trong trạng thái ý thức lơ mơ, Glasgow 11 điểm, phát âm khó nghe, liệt dây VII trung ương trái, liệt hoàn toàn nửa người trái, tiểu tiện không tự chủ, không ăn được phải đặt sonde dạ dầy. Chụp phim cắt lớp vi tính mạch máu não trên phim CT scanner 64 lớp cắt cho thấy: hình ảnh dấu hiệu sớm nhồi máu não lớn động mạch não giữa bán cầu phải, tắc động mạch cảnh trong bên phải (không thấy dòng chảy động mạch cảnh trong phải, não giữa phải), các động mạch khác xơ vữa nhiều nơi. Tăng mỡ máu cả 3 chỉ số Cholesterol, LDL-choles, Triglycerid và giảm HDL-choles; điện tim có tăng gánh thất trái.

Dấu hiệu nhồi máu não sớm ổ lớn phải, chụp giờ thứ 24

Tắc động mạch cảnh trong phải đoạn xoang cảnh

Tắc động mạch cảnh	Tắc động mạch cảnh
Xơ vữa động mạch cảnh gây nhồi máu não lớn

Bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu não ổ lớn bán cầu phải ngày 2 do tắc động mạch cảnh trong phải/ Tăng huyết áp độ III. Được điều trị thông thường bằng kiểm soát huyết áp (duy trì mức 160-170/90mmHg), chống kết tập tiểu cầu từ ngày thứ 10 (do e ngại nguy cơ chảy máu chuyển thể), dưỡng não (Cerebrolysin, Piracetam), hạ mỡ máu, nuôi dưỡng và kháng sinh phòng bội nhiễm phổi. Sau 2 tuần ý thức cải thiện hơn, chức năng sống ổn định, nhưng vẫn rối loạn ngôn ngữ toàn bộ (nói ngọng, hiểu lời giảm), liệt hoàn toàn nửa người trái (MRC = 0/5), ăn cháo; huyết áp 150/90 mmHg.

Như vậy, bệnh nhân đã ổn định giai đoạn cấp, nhưng còn nhiều rối loạn chức năng nặng như liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ toàn bộ, liệt dây VII trung ương. Người bệnh xin vào Khoa Phục hồi chức năng – Bệnh viện Quân y 103 để phục hồi chức năng.

Về quá trình cấp cứu điều trị, có điều đáng tiếc là người bệnh từ khi phát hiện đến lúc cho đi bệnh viện muôn (sau 5 giờ), lại đưa đến Bệnh viện huyện, nơi không thể cấp cứu điều trị đặc hiệu. Do vậy đến tuyến chuyên khoa sâu về đột quỵ đã muộn (ngày thứ 2), nên mất cơ hội điều trị tiêu sợi huyết hoặc lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học.

Một điều còn sót xa và gia đình người bệnh cảm thấy nuối tiếc là không biết sớm đến Trung tâm dự báo đột quỵ, để có thể phát hiện sớm nguy cơ đột quỵ, và có biện pháp ngăn chặn từ lúc chưa bị tắc nghẽn mạch gây đột quỵ. Bởi vì theo đánh giá của Tiến sĩ bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, chuyên gia dự báo – dự phòng đột quỵ não, người bệnh này khi đánh giá thang điểm DBĐQ-40 có điểm số 15.5/40 điểm, thuộc nhóm nguy cơ rất cao. Với nhóm nguy cơ rất cao này, người bệnh rất nên kiểm tra chuyên khoa dự báo đột quỵ như xét nghiệm sinh hóa máu, điện tim, siêu âm tim, siêu âm động mạch cảnh và chụp hệ động mạch cảnh, động mạch não. Ở người bệnh này, chỉ cần siêu âm động mạch cảnh sẽ thấy được ngay mảng xơ vữa gây hẹp nặng động mạch cảnh trong ở xoang cảnh, chỗ đã bị tắc ngay sau đó. Đây quả là một điều rất đáng tiếc, bởi chỉ với siêu âm động mạch cảnh 200 nghìn, sẽ biết ngay vấn đề động mạch cảnh bị xơ vữa gây hẹp lòng mạch, nguy cơ huyết khối tắc nghẽn động mạch não lớn đang tới gần và dẫn tới đột quỵ não.

Thang điểm DBĐQ-40

Nguy cơ đột quỵ do tăng HA theo DBĐQ-40

Đánh giá bằng thang điểm DBĐQ-40	Thang điểm DBĐQ-40 khuyến cáo nguy cơ đột quỵ
Kết quả đánh giá nguy cơ đột quỵ	Khuyến cáo nguy cơ đột quỵ theo DBĐQ-40

Như vậy người bệnh thật không may đã bị đột quỵ não gây liệt rất nặng, khả năng phục hồi hạn chế, người bệnh khó có thể đi lại, không thể tự phục vụ bản thân và phải chấp nhận tàn phế cả đời. Sự việc đáng tiếc trên hoàn toàn có thể tránh hoặc giảm thiểu nguy cơ tàn phế nếu người bệnh được dự báo đột quỵ sớm, hoặc khi phát hiện đột quỵ phải đưa ngay đến tuyến Bệnh viện có khả năng cấp cứu điều trị đặc hiệu đột quỵ nhồi máu não (tiêu sợi huyết và lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học). Đây là bài học đắt giá không chỉ cho gia đình người bệnh, mà cho rất nhiều người đang có nguy cơ đột quỵ tiềm ẩn trong cộng đồng. Chúng tối khuyến cáo đối tượng nguy cơ cao là nhịp tim không đều, rung nhĩ, tăng huyết áp không kiểm soát, đái tháo đường, bệnh tim mạch./.