Đặc điểm lâm sàng của nhồi máu não

(Ischemic stroke hay cerebral infarction)

Nhồi máu não thường khởi phát cấp tính hoặc đột ngột với các triệu chứng lâm sàng tăng dần từng nấc có thể có rối loạn ý thức hoặc không, với các triệu chứng thần kinh khu trú, thường điển hình vào cuối tuần đầu sau đó hồi phục dần dần hoặc nặng dần, bệnh thường xẩy ra ở người cao tuổi có tiền sử vữa xơ động mạch, tăng huyết áp (THA), đái tháo đường (ĐTĐ), hoặc ở người trẻ có bệnh van tim, suy tim, rung nhĩ.
Tùy thuộc mạch máu nào trong não bị tổn thương mà có các triệu chứng thần kinh khu trú tại vùng mạch máu đó chi phối.
1. Hội chứng tắc động mạch cảnh trong
Quá trình tắc động mạch cảnh trong thường xẩy ra từ từ, cho nên tuần hoàn ở bán cầu đại não được bổ xung bởi hệ động mạch cảnh bên đối diện, hệ động mạch sống nền và từ động mạch cảnh ngoài. Trong trường hợp tuần hoàn bàng hệ bổ sung tốt thì bệnh nhân có thể không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng, nếu thiếu máu ở mức độ nhẹ thì có biểu hiện triệu chứng não chung, kiểu giả suy nhược thần kinh. Khi tuần hoàn bổ xung kém xuất hiện rõ triệu chứng thần kinh khu trú. Điển hình là triệu chứng mắt – tháp, biểu hiện: mất thị lực ở mắt cùng bên với động mạch cảnh bị tắc và hội chứng tháp liệt nửa người bên đối diện với bên động mạch bị tổn thương, giảm huyết áp võng mạc trung tâm, sờ không thấy động mạch cảnh trong đập ở phía trên chỗ tắc, nghe có thể thấy tiếng thổi tâm thu. Nếu động mạch cảnh chưa bị tắc hoàn toàn, các triệu chứng thần kinh có thể tạm thời hoặc phục hồi dần một phần sau vài tuần. Khi cục tắc tách ra từ các mảng vữa xơ ở các động mạch cảnh lên não làm tắc các mạch não trong sọ, tùy vị trí của động mạch bị tắc có thần kinh khu trú khác nhau.
2. Hội chứng động mạch não trước
Liệt nửa người với đặc điểm chân nặng hơn tay, kèm theo mất thực dụng ở nửa người trái do tổn thương thể trai. Có thể rối loạn cơ vòng tạm thời do tổn thương tiểu thùy cạnh trung tâm .
3. Hội chứng động mạch não giữa
Nếu tắc ở gốc động mạch não giữa thì bệnh cảnh lâm sàng nặng nề với biểu hiện liệt và mất cảm giác nửa người bên đối diện, kèm theo mất ngôn ngữ kết hợp. Nếu tắc ở một nhánh nông nào đó triệu chứng thần kinh khu trú ít hơn. Nếu tổn thương ở nhánh động mạch sâu như bèo vân sẽ gây liệt nặng đồng đều ở nửa người đối diện .
4. Hội chứng động mạch não sau
Các nhánh nông: gây bán manh cùng bên, mất nhận biết thị giác. Nếu tổn thương nhánh nông cả hai bên sẽ gây ra triệu chứng lâm sàng bán manh kép, mù vỏ não, mất đọc, rối loạn trí nhớ…Các nhánh sâu: mất cảm giác nửa người, đau kiểu đồi thị, liệt nhẹ nửa người, múa vờn múa giật.
5. Hội chứng động mạch mạch mạc trước
Biểu hiện liệt nửa người nặng, đồng đều ở bên đối diện, tăng trương lực cơ, bán manh cùng tên bên đối diện, có thể có rối loạn cảm giác kiểu đồi thị và rối loạn thần kinh tự chủ (chủ yếu chi trên) thuộc nửa người bên đối diện./.