CHƯƠNG TRÌNH TƯ VẤN:

PHÁT HIỆN VÀ ĐIỀU TRỊ ĐÚNG ĐỘT QUỴ NÃO

CHUYÊN GIA: TS.BS. NGUYỄN VĂN TUẤN

Câu 1: Những người nào thì dễ mắc đột quỵ não?

• Người cao tuổi (>60 tuổi),
• Người <50 tuổi thì có tiền sử huyết áp, tim mạch, đau đầu, nghiện rượu
• Có tiền sử rung nhĩ nguy cơ đột quỵ tăng gấp (RR) 20 -24 lần, tăng huyết áp nguy cơ tăng gấp 3-5 lần,
• Cơn thiếu máu thoảng qua TIA (có thể 22% bị đột quỵ trong 3 tháng), đái tháo đường (RR=2-3 lần)
• Tiền sử đột quỵ: sau 1 năm 10-23% tái phát, sau 5 năm 20-50% tái phát.
• Tiền sử đau đầu? Migren (RR = 2,4 lần)

Câu 2: Người dân nhận biết thế nào là có thể bị đột quỵ não?

• Xảy ra đột ngột
• Cảm giác chủ quan:

+ Đau đầu, buồn nôn (chảy máu 80-100%, NMN 20-30%),

+ Chóng mặt

• Liệt nửa người, méo miệng, rối loạn cảm giác, nói khó, mất thăng bằng, rối loạn trí nhớ, mắt nhìn mờ (bán manh)
• Nặng: rối loạn ý thức và hôn mê, rối loạn cơ vòng

Câu 3: Nếu nghi ngờ mắc đột quỵ não thì cần hành động như thế nào (tại gia đình)?

• Cho nằm nghỉ, tránh ngã, tư thế nằm gối cao 20-30 độ. Nếu có nôn thì nghiêng đầu để tránh bị nôn hoặc sặc vào đường hô hấp.
• Gọi ngay cấp cứu
• Xơ cứu tại nhà: đo HA, nếu >180/110 mmHg mới cần hạ huyết áp

Câu 4: Nếu bị đột quỵ thì nên đến đâu điều trị là tốt nhất?

• Đến bệnh viện gần nhất có chuyên khoa về đột quỵ não
• Các tỉnh: Lên thẳng tuyến tỉnh vì huyện chưa có chuyên khoa thần kinh và đột quỵ
• Thành phố lớn: có điều trị tiêu sợi huyết và can thiệp mạch

+ Hà Nội vào Bệnh viện Quân y 103, BV Bạch Mai, Bệnh viện trương ương Quân đội 108

+ Hải Phòng: BV Việt Tiệp

+ Phú thọ: BV đa khoa

+ Thanh Hóa: BV tỉnh

+ Nghệ An: BV Đa khoa tỉnh

+ Miền Nam: BV 115, Chợ Rãy, Đại học YD thành phố, Cần thơ, Bình ĐỊnh…

• Phương tiện: xe cấp cứu, nằm
• Cố đến càng sớm càng tốt: <3h

Câu 5: Các bác sĩ chuyên khoa sẽ điều trị đột quỵ não cấp như thế nào?

• Hồi sức tích cực (nếu BN nặng)
• Kiểm soát HA: nhồi máu não và chảy máu não sẽ có mục tiêu kiểm soát khác nhau.
• Điều trị đặc hiệu:

+ Nhồi máu não: tiêu sợi huyết (rTPA), can thiệp mạch máu não, chống kết tập tiểu cầu, chống đông máu

+ Chảy máu não: nút Coils phình mạch, phẫu thuật lấy máu tụ

• Điều trị RL cấp não: chống phù não, bù điện giải, hạ thân nhiệt
• Kiểm soát cá yếu tố nguy cơ: tăng huyết áp, đái tháo đường, rung nhĩ, gút…
• Phòng biến chứng: viêm phổi, đường tiết niệu
• Cần phục hồi chức năng (PHCN) sớm: giúp phòng các biến chứng như viêm phổi, loét điểm tỳ, viêm đường tiết niệu, sặc
• Dinh dưỡng phù hợp
• Thuốc dưỡng não: hiện chưa có thuốc bổ não nào được thế giới công nhận một cách chắc chắn.

Câu 6: Sau khi ổn định ra viện, người bệnh vẫn còn liệt thì nên điều trị ở đâu, bằng phương pháp nào là tốt nhất?

• Đi điều trị phục hồi chức năng là tốt nhất, vì các nghiên cứu quốc tế khẳng định chắc chắn rằng PHCN bài bản, đúng nguyên tắc giúp phục hồi sau đột quỵ (mức bằng chứng mạnh nhất lad 1 A).
• Điều trị châm cứu hiện nay chưa được thế giới thừa nhận vì các bằng chứng nghiên cứu chưa cho thấy rõ vai trò của châm cứu sau đột quỵ.