Cứu nguy khả năng bị đột quỵ ở người trẻ tuổi
Phát hiện kịp thời nguy cơ Đột Quỵ Não và thiểu năng tuần hoàn não nặng do xơ vữa động mạch ở người 41 tuổi.
Tiến sĩ bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, Trung tâm dự báo đột quỵ não: 0912.717785
Bệnh nhân Lê Tuấn M, sinh 1983 (41 tuổi), trú quán Sơn Tây – Hà Nội. Tiền sử bản thân nghiện thuốc lá nhiều năm, phát hiện tăng huyết áp 3 năm nay, HA cao lên đến 180 mmHg, uống thuốc không thường xuyên; tiền sử gia đình có bộ bị đột quỵ não mất năm 50 tuổi.
Khoảng vài tháng gần đây, người bệnh thường xuyên mệt mỏi, đầu óc choáng váng, nặng khắp đầu, làm việc không tập trung, bải hoải chân tay, tê mỏi khắp người từng lúc. Kèm theo ngủ không sâu giấc. Huyết áp thay đổi, khi tăng 180 mmHg thì đầu choáng váng, loạng choạng; khi huyết áp thấp dưới 120/70mmHg thì người cũng rất mệt, choáng váng, đi đứng loạng choạng, chỉ thích nằm nghỉ. Các triệu chứng thường xuất hiện khi thay đổi thời tiết, khi căng thẳng công việc.
Ngày 4/4/2024, người bệnh tự nhiên bủn rủn chân tay, tê mỏi tứ chi, đi đứng loạng choạng dễ ngã; kèm theo đầu nặng vùng gáy lan lên đỉnh, tê mỏi toàn thân, rất khó chịu. Đo huyết áp 150/90 mmHg. Thể trạng béo, cao 181cm, nặng 95 kg.
Bệnh nhân trẻ tuổi bị thiếu máu não
Người bệnh được người nhà là nhân viên y tế, biết tiến sĩ Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn là chủ nhiệm chương trình Dự báo đột quỵ não. Sau khi khám lâm sàng, tiến sĩ Tuấn chẩn đoán sơ bộ bệnh nhân có thể bị thiếu dòng máu não toàn thể, cần khảo sát hệ động mạch não. Kết quả chụp MRA sọ não thấy mảng xơ vữa động mạch não giữa trái đoạn xoang cảnh chưa gây hẹp dòng chảy lên não, hệ động mạch não giữa hai bên lưu lượng tuần hoàn giảm, lòng động mạch có mảng xơ vữa, khẩu kính lòng mạch não giảm chung cả hai bên so với cùng lứa tuổi (giảm lưu lượng 50% so với người bình thường. Đặc biệt có mạch não giữa đoạn M1 xơ vữa gây hẹp 80% khẩu kính động mạch não giữa. Hình ảnh nhu mô não bình thường. Siêu âm tim có hình ảnh dầy thất trái, đây là hậu quả của tăng huyết áp.
Động mạch cảnh trong xơ vữa nhẹ
MRI sọ não bình thường
Xơ vữa động mạch lan tỏa ở não
 Xơ vữa co thắt mạch não |
 Động mạch não bình thường ở tuổi 50 |
 MRA sọ não bình thường tuổi 50 |
Xơ vữa động mạch lan tỏa ở não |
Chú ý: người chuyên môn không sâu khi đọc phim MRA sọ não cần so sánh tương đồng hình ảnh hệ động mạch não của người thường với người bệnh.
Như vậy, bệnh nhân có triệu chứng trên là do thiếu cung cấp dòng máu từ tim qua động mạch cảnh lên não. Nguyên nhân do các động mạch não giữa bị xơ vữa gây hẹp lòng mạch, lưu lượng máu não giảm trên 50%, có nguy cơ bị đột quỵ não khá cao. Thật vậy, các triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não là rất đa rạng và không đặc hiệu. Tuy nhiên, ở bệnh nhân này có triệu chứng khá đặc trưng của thiếu máu não là tê bì, đau mỏi toàn thân, người mệt mỏi, nằm nghỉ thì đỡ hơn. Khám không có triệu chứng thần kinh khu trú, không có dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não. Nếu chỉ chụp cắt lớp vi tính đơn thuần, hoặc MRI sọ não đơn thuần thì không phát hiện được tình trạng xơ vữa động mạch gây thiếu máu não.
Bệnh nhân được điều trị: thuốc tăng tuần hoàn não (Nootropyl, Ginkgo Biloba), chống kết tập tiểu cầu kép (Pletaal, Aspirin), hạ mỡ máu (Aztor 20mg), hạ huyết áp mức vừa 150mmHg (Enalapril 5mg), chống xơ vữa động mạch và điều hòa huyết áp (Homo BQ ngày 4 viên). Đồng thời phải cai thuốc lá, dần tập luyện để giảm cân; người nhà hoặc bệnh nhân được tuyên truyền về cách phát hiện đột quỵ não sớm.
Lý giải tại sao người bệnh mới 41 tuổi đã xơ vữa gây hẹp và co thắt nhiều ở động mạch não, theo các nghiên cứu được công bố thì tiền sử gia đình đột quỵ và tim mạch, nghiện thuốc lá từ nhỏ, béo phì, hay uống rượu, là những yếu tố nguy cơ cao làm thúc đẩy xơ vữa động mạch não từ sớm. Theo Thang điểm đánh giá nguy cơ đột quỵ DQ-40, bệnh nhân này có điểm nguy cơ 15/40, thuộc nhóm nguy cơ cao. Đây là lời cảnh báo đanh thép với những người có tiền sử gia đình bị đột quỵ, tiền sử tim mạch, nghiện thuốc lá và tăng huyết áp. Lời khuyên từ chuyên gia của Trung tâm dự báo đột quỵ là, cần khảo sát hệ động mạch não sớm, từ bỏ thuốc lá, kiểm soát huyết áp tốt, tập vận động phù hợp để tránh béo phì. Chỉ khi như vậy, chúng ta mới tự cứu mình tránh được nguy cơ bị đột quỵ não từ khi rất trẻ tuổi./.
